Fragment uit Alles is hier geheim van Marielys Roos.

Lokale lantaarnpalen
december 2013

‘Hoe kan je dat doen? Wij hadden een afspraak. Ik was hier al bang voor! Jij zou helemaal niet in de politiek gaan. Als je straks toch in die gemeenteraad komt, besef dan goed dat ik zo de tuin uit ren, over het hekje spring en dan verdwijn ik in dat bos van je. Mij zie je niet meer terug,’ zei mijn man Peter. Boos keek hij me aan.

‘Klopt. Maar ik kom er niet in. Echt niet,’ antwoordde ik timide.

‘Ach, schei toch uit! Dat geloof je zelf toch zeker ook niet?’ Peter had de krant met een ruw gebaar opgepakt en deed net alsof hij die ging zitten lezen. Hij keurde me geen blik meer waardig.

Leonard Heukels, fractievoorzitter van de lokale partij Liberaal Bloemendaal was al een jaar bezig geweest mij te polsen. Of ik ervoor voelde om me bij hem aan te sluiten? Wilde ik misschien op de lijst van zijn partij voor de gemeenteraadsverkiezingen van 2014?

Iedere keer opnieuw vertelde ik Heukels dat gemeentepolitiek niets voor mij was. Ik was actievoerder en die rol beviel me goed. Oeverloze raadsvergaderingen tot laat in de avond, zonder concreet resultaat, leken mij zinloos.

Regelmatig was ik als actievoerder naar inspraakbijeenkomsten gegaan over onderwerpen die mij na aan het hart lagen, zoals de bescherming van ons cultureel erfgoed en de natuur. Ik was een fel tegenstander van de Duinpolderweg, een snelweg die de VVD-gedeputeerde van de provincie Noord-Holland wilde aanleggen dwars door het bos dat op een steenworp afstand ligt van het dorp waar ik woon, Bennebroek.

Elke keer dat ik insprak, merkte ik dat mijn zorgen nauwelijks werden gedeeld door de zittende raadsleden, laat staan door het college van burgemeester en wethouders. De gedeputeerde van de provincie regeerde met ijzeren vuist. Haar wil was wet. Ik vond het maar een stelletje slappelingen daar in die raad. Politici zonder idealen, die zich eenvoudig lieten ringeloren door de gedeputeerde.

Toen had Heukels mij persoonlijk benaderd en me opgebiecht dat hij honderd procent achter me stond. We hadden een paar keer koffiegedronken en hij vertelde me dat Liberaal Bloemendaal geen politieke partij was, maar een beweging, ooit opgericht uit onvrede met de machtspolitiek die de VVD bedreef.

Die partij deelde de lakens uit in Bloemendaal en Heukels was het goed zat. Hij wilde verandering, dat wil zeggen minder macht voor de VVD en meer aandacht voor wat de inwoners wilden. Zij hadden recht op zeggenschap.

Directe democratie. Dat klonk me als muziek in de oren. Al gebiedt de eerlijkheid te zeggen dat Heukels nou niet bepaald symbool stond voor ‘directe democratie’. Het was mij opgevallen dat hij regelmatig afwezig was bij vergaderingen en dat hij zich soms tamelijk onvoorspelbaar en uit de hoogte gedroeg. Later werd me pas goed duidelijk dat Heukels zijn collega-raadsleden regelmatig de gordijnen in joeg met zijn betweterige optreden.

De gemeenteraad van Bloemendaal bestaat uit negentien raadsleden. De VVD-fractie had met acht zetels een allesoverheersende stem.

Als eenmansfractie oogde Heukels weliswaar strijdlustig, maar bij tijd en wijle ook eenzaam. In het dagelijks leven was hij advocaat. Hij was een man van begin zestig, met een bos glanzend zwart haar dat met een losse slag over zijn voorhoofd lag. Het type corpsbal, tamelijk klein van postuur, maar nadrukkelijk aanwezig met zijn niet-aflatende juridische woordenstroom, waarmee hij probeerde zijn toehoorders een rad voor de ogen te draaien. Heukels deelde zijn politieke ideeën met mij. ‘Een lantaarnpaal is niet links of rechts. Een lantaarnpaal is lokaal. Zo simpel is het. Liberaal Bloemendaal is de enige lokale partij. Wij zijn tegen de arrogantie van de macht.’

Het waren grote woorden, die ik met een korreltje zout nam, maar toch zag Heukels kans mij te overreden om op zijn kieslijst te gaan staan, als lijstduwer.

Waarom stemde ik in? Thuis had ik afgesproken dat ik een broodje zou eten met Heukels in De Wachtkamer, een café om de hoek, om hem voor eens en altijd klip-en-klaar te vertellen dat hij op mij niet hoefde te rekenen.

Heukels ging nooit ergens lunchen, vertelde hij, maar voor mij had hij een uitzondering gemaakt. En opnieuw hield hij een heel pleidooi en zei me dat ik me geen zorgen hoefde te maken, want als lijstduwer zou ik beslist niet in de raad komen. Mijn steun aan zijn Liberaal Bloemendaal betekende veel voor de strijd tegen de VVD, die tenslotte verantwoordelijk was voor de Duinpolderweg.

Heukels wist dat ik voor dat argument gevoelig was. Zoals hij daar tegenover mij zat aan dat tafeltje in De Wachtkamer, kreeg ik een beetje medelijden met hem. Ach, dacht ik, waarom moet ik ook zo ingewikkeld doen?

Ik nam een laatste hap van mijn broodje en zei toen: ‘Oké, Leonard, dan steun ik je. Een lokale partij die tegen de Duinpolderweg is, daar kan ik wel achter staan. Mits op een onverkiesbare plek.’

‘Perfect,’ zei hij. ‘Maar lager dan plek vijf kan niet. Bloemendaal heeft vijf dorpskernen en dus ben jij nummer vijf, het gezicht van de kern Bennebroek. Want ze kennen je hier vanwege die Duinpolderweg en dat willen we natuurlijk wel zo houden.