De wonden van het Vaticaan
Het is de middag van 12 september 1978. Na amper achttien dagen pontificaat ontdekt paus Johannes Paulus I dat er binnen de pauselijke Curie een machtige vrijmetselaarslobby met 120 leden actief is. Het is onthutsend nieuws. Kardinalen, bisschoppen en presbyters volgen niet de woorden van het evangelie, maar houden zich aan de eed van de vrijmetselarij. Een onacceptabele situatie. Vandaar dat de nieuwe paus op 19 september begint met de voorbereiding van een plan voor radicale hervorming van de Curie.
In de late namiddag van 28 september roept hij de staats- secretaris bij zich, de machtige kardinaal Jean-Marie Villot, om hem deelgenoot te maken van de veranderingen die hij wil doorvoeren. Hij heeft een lijst gemaakt met hooggeplaatste kardinalen die hij wil ontslaan. Een ware revolutie. De eerste namen zijn die van Paul Casimir Marcinkus, de monseigneur aan het hoofd van het Istituto per le Opere di Religione (Instituut van Religieuze Werken; IOR), de bank van het Vaticaan, en die van zijn naaste medewerkers: Luigi Mennini en Pellegrino de Strobel. Hetzelfde lot wacht de secretaris van het instituut, monseigneur Donato De Bonis. Al die namen worden te zeer in verband gebracht met de in opspraak geraakte bankiers Michele Sindona en Roberto Calvi. Daarom moeten ze worden ontslagen, ze dienen de Curie de volgende dag al te verlaten.
Enkele van de andere topfiguren die moeten worden vervangen, zijn de aartsbisschop van Chicago, kardinaal John Patrick Cody, en de vicaris van Rome, kardinaal Ugo Poletti. Ook kardinaal Villot zelf zal worden weggestuurd. Het gesprek met de staatssecretaris duurt meer dan twee uur, tot 19.30 uur. De volgende ochtend vroeg vindt zuster Vincenza Taffarel het levenloze lichaam van de paus in zijn bed. Johannes Paulus I heeft zijn laatste redevoering op zijn werktafel liggen: die had hij zullen geven voor de procuratoren van de Sociëteit van Jezus, de orde der jezuïeten, die de volgende dag, 30 september, op audiëntie zouden komen.
Het is 3 juli 2013, het feest van de heilige Thomas. Zoals elke ochtend ontwaakt paus Franciscus ’s ochtends vroeg in kamer 201, een van de weinige suites in Casa Santa Marta, het gastenverblijf waar hij na zijn pausverkiezing heeft besloten te gaan wonen in plaats van te verhuizen naar de luxueuze pauselijke appartementen, waarmee hij van begin af aan heeft gebroken met alle tradities en formaliteiten. Alles lijkt volkomen normaal te verlopen, met een gebed en de ochtendmis in de kapel van het gastenverblijf. Tijdens de mis gebruikt de paus een krachtige metafoor: ‘Wat Jezus van ons vraagt met onze werken van barmhartigheid, is wat hij ook aan de heilige Thomas vroeg: raak de wonden aan.’ Vervolgens nuttigt hij een sober ontbijt. Maar het zal geen gewone dag worden. Bijna vier maanden na het conclaaf is de tijd gekomen om de verregaande hervormingen die hij de katholieken over de hele wereld heeft beloofd, in gang te zetten.
Het is het begin van een oorlog. Een oorlog die nu nog steeds woedt, in de beslotenheid van de geheime kamers in het Vaticaan. Dit boek gaat over die oorlog, op grond van tot dusver ongepubliceerde documenten en met bewijzen van de gigantische en ogenschijnlijk onhoudbare misstanden die de paus nu het hoofd biedt, met ongekende moed en vastberadenheid.
Franciscus wordt verwacht bij de bijeenkomst die is georga- niseerd om de jaarrekening van de Heilige Stoel te bespreken. Het is een besloten bijeenkomst die, zoals gewoonlijk, wordt bijgewoond door de kardinalen van de onderzoeksraad voor de organisatorische en financiële problemen van de Heilige Stoel, het instituut voorgezeten door Tarcisio Bertone, de staatssecretaris van Vaticaanstad. De aanwezigheid van de paus is niet vereist, maar hij wil erbij zijn. Hij heeft een dringende mededeling voor de hiërarchie van de kerk, die hier voltallig aanwezig is. Bij die bijeenkomst zal Franciscus alle wonden van het Vaticaan blootleggen, wat een ongekende breuk betekent tussen de oude en de nieuwe lijn. Een breuk waarvan de gevolgen op dit moment nog steeds niet te overzien zijn.
