Inleiding door Joost Röselaers

Toen ik deze zomer langs de grachten liep en de mussen van het dak vielen, werd ik gebeld door Mabel van Oranje over een kerstidee. Een idee dat begin december aan tafel was geboren tijdens een etentje met vrienden om alvast in de kerststemming te komen. Op haar verzoek vertelde een oude schoolgenoot toen aan tafel een verhaal dat alle aanwezigen raakte en inspireerde. Het was geen geijkt kerstverhaal over de kribbe, kindeke Jezus en de herders en engelen, noch over de kerstman en zijn rendieren, het meisje met de zwavelstokjes of Scrooge. Het was een modern, eigentijds en persoonlijk verhaal, waarin toch de kerstgedachte doorklonk. Mabel van Oranje wilde het verhaal dolgraag doorvertellen, alleen stond het niet op papier. En zo ontstond het idee voor deze bundel.

Jan Terlouw schrijft in zijn bijdrage dat in het hart van de winter, door alle volkeren, in alle culturen, al eeuwen en eeuwen, ver voor onze westerse jaartelling, verhalen verteld worden om te vieren dat de dagen weer langer worden en het zonlicht weer terugkeert. De oude Egyptenaren verhaalden over de geboorte van de zonnegod Osiris, de Grieken noemden hem Helios, de Kelten spraken over Belenos, de Chinezen hadden Xihu, de Perzen vertelden over Mithras.

Iedereen heeft zijn eigen verhaal. Het zijn verhalen over hoop en over verbondenheid, verhalen om ons er aan te herinneren dat het goede zal overwinnen, dat er licht is aan het eind van de tunnel, verhalen over het wonder dat er altijd een nieuw begin is. Deze thema’s komen allemaal terug in het verhaal dat de laatste eeuwen centraal staat in het hart van de winter, namelijk de geboorte van Jezus. En zo ontstond ons kerstfeest op 25 december.

Kerst is een feest anders dan alle andere. Het raakt aan een diep menselijk verlangen naar een vorm van verlichting. Alleen, we zijn de afgelopen decennia de verhalen verloren om deze verlangens te duiden en verdiepen. En voor je het weet wordt kerst een zelfgenoegzaam feest, en verliest het beetje bij beetje zijn betekenis.

En daarom vroegen Robert Alberdingk Thijm (de oude schoolgenoot) en ik verschillende mensen om met hun verhaal te komen: schrijvers en theatermakers, televisiescenaristen, acteurs en politici. Alle auteurs in deze bundel hebben één ding gemeen: het zijn vertellers.

En zo kwam deze bundel tot stand met vijftien kerstverhalen om voor te lezen aan elkaar of aan onszelf, om door te geven rond de kerstboom, aan de kersttafel of gewoon bij de centrale verwarming. En ja, ook het verhaal van Robert Alberdingh Thijm staat erin.

‘Kom vanavond met verhalen… ’, het zijn de laatste regels van dat schitterende gedicht ‘Vrede’ van Leo Vroman dat zo vaak is geciteerd en voorgelezen en dat verdergaat met

‘hoe de oorlog is verdwenen,/ en herhaal ze honderd malen/ alle malen zal ik wenen.’ Je zou het zomaar een kerstgedicht kunnen noemen. We ontleenden er de titel van ons boek aan, met respect, en met de wens voor een betekenisvolle kerst: kom vanavond met verhalen…

Joost Röselaers

(illustratie Floris Tilanus)