Maar weinig mensen weten waar de uitdrukking ‘het gezin is de hoeksteen van de samenleving’ vandaan komt. In de 14de en 15de eeuw werd het gezin in gebieden met een razendsnelle verstedelijking gepromoot als cement van de nieuwe maatschappij. Als model daarvoor diende de Heilige Familie: de vrome Jozef, moeder Maria en het gezellige jongetje Jezus. Hun deugdzame en liefderijke omgang met elkaar diende als voorbeeld voor een nieuwe, burgerlijke moraal.

Hand in hand hiermee werden volksprenten gemaakt over bij uitstek onheilige gezinnen. Deze dienden als waarschuwing. Ordinaire, chaotische, egocentrische, overspelige, agressieve of veel te sukkelige huwelijkspartners krijgen kinderen die voor het leven het rechte spoor bijster zijn.

De confrontatie tussen heilige en onheilige families levert een schitterend boek op, waarin kunsthistoricus Henk van Os en verzamelaar Nico Boerma hun kennis en visie delen. Naast het boek maken zij samen met kasteel Huis Bergh, dat een grote collectie heilige families bezit, een tentoonstelling rond dit thema . Niet vaak valt er zo’n uitgesproken relatie te leggen tussen kunst en samenleving.

Henk van Os is universiteitshoogleraar Kunst en Samenleving aan de Universiteit van Amsterdam. Daarvoor was hij algemeen directeur van het Rijksmuseum. Hij kreeg nationale bekendheid als presentator van het tv-programma Beeldenstorm. Eerder publiceerde hij onder andere Zien is genoeg, Augustinus op het strand en, samen met zijn zoon Pieter, Vader en zoon krijgen de geest.

Classicus Nico Boerma is verzamelaar van een unieke collectie volksprenten, die hij onlangs schonk aan de Universiteit van Amsterdam.

Tegelijk met het boek wordt de gelijknamige tentoonstelling in Huis Bergh geopend. Lees hier meer