In de aanloop naar de verschijning van God in de oorlog. De rol van de Kerk in Europa 1939 – 1945 heeft het magnum opus van Jan Bank al discussie losgemaakt in de Nederlandse kranten.
Het interview dat GerritJan KleinJan met Jan Bank had in Trouw zorgde voor reacties in dezelfde krant. Waarop KleinJan dit schreef op 20 mei. Maar ook Volkskrant reageerde maandag met een stuk, dat gevolgd werd door lezersbrieven.
Zondag was Jan Bank te beluisteren bij OVT, u kunt hier terugluisteren
NRC schrijft:
Voor het eerst is er nu een studie over alle christelijke kerken – ook diverse oosters orthodoxe – in de Tweede Wereldoorlog.
En het moet maar meteen gezegd: het is een zeer belangrijk boek.
Over het boek:
Berlijn en Coventry hebben allebei een beroemd monument: het restant van een gebombardeerde oude kerk geflankeerd door een moderne. De christelijke kerken hebben de Tweede Wereldoorlog overleefd, is de symboliek.
Maar hoe hebben ze dat gedaan? Welke rol speelden ze tijdens de oorlog? In de totalitaire staten van Hitler, Stalin en Mussolini duldden vele kerkbestuurders de machthebbers en pasten zich aan, uit angst of uit overtuiging. Het christendom kent een geschiedenis van religieus antisemitisme. Toch waren er ook christenen die zich met handen tand verzetten.
De massamoord op de joden, Roma en Sinti heeft de christelijke kerk diep geraakt en beschadigd. Nooit eerder verscheen een boek dat het christendom beschrijft in al zijn facetten op het moment dat het onder de immense druk van bezetting en terreur zijn ware aard moest tonen.Alle staten van Europa die bezet waren door Hitler of Stalin, worden hier geanalyseerd. Collaboratie en verzet, persoonlijke moed en zwijgend of actief verraad, katholiek, calvinistisch, luthers of oosters orthodox, het hele religieuze palet wordt geschilderd. Van de Oekraïne tot Noorwegen, van Italië tot Bulgarije, van Nederland tot Polen en Duitsland.
Dit meerstemmig en veelkleurig beeld van de rol van de kerk in Europa is een meesterproef van geschiedschrijving. Jan Bank schreef bijna tien jaar
aan dit unieke standaardwerk, een magnum opus, dat gelijktijdig in Engeland verschijnt.
Jan Bank (1940) is historicus. Hij was tot 2005 hoogleraar vaderlandse geschiedenis aan de Rijksuniversiteit Leiden. In 2000 publiceerde hij, samen met Maarten van Buuren, 1900. Hoogtij van burgerlijke cultuur.
