28 AUGUSTUS VERSCHIJNT HET BOEK HAPERENDE HERSENEN VAN HOOGLERAAR PSYCHIATIRE IRIS SOMMER. OP BRAIN DAY ZAL HAAR BOEK VOOR HET EERST VERKRIJGBAAR ZIJN.

Iris Sommer zal tijdens Brain Day 2015 vertellen over haar onderzoek en boek:

Ons brein is in staat tot hallucineren. In feite is een hallucinatie niets anders dan een persoonlijke waarneming waarbij de prikkel uit de buitenwereld ontbreekt. We kunnen iets niet zien of horen wat er wel is – de bekende blinde vlek – maar we kunnen ook iets zien of horen wat er niet is.
Ongeveer vijftien procent van de bevolking hoort wel eens een stem; variërend van het horen van je naam, muziek, troostende stemmen tot afkeurende woorden of bedreigingen. Vier a vijf procent hoort ze regelmatig, minstens een keer per maand.

Taal uit de ‘verkeerde’ hersenhelft
Met behulp van een functionele MRI-scan zien we dat de taalgebieden van de rechterhersenhelft sterk actief zijn op het moment dat mensen stemmen horen. Bovendien is er voorafgaand aan de hallucinatie een signaal in de para hippocampala cortex. De verdeling van de taalfuncties over beiden hersenhelften – normaal gesproken is er voornamelijk activiteit in de dominante linker hersenhelft – maakt mensen gevoelig voor hallucinaties.

Trucs en misinterpretaties
Die hallucinaties ontstaan doordat de hersenen heel snel conclusies trekken; een belangrijke truc van onze hersenen om supersnel te kunnen waarnemen. Wat wij ervaren is voor een deel informatie uit de zintuigen, maar voor een groot deel informatie uit de hersenen. We horen dus niet met onze oren, maar met onze hersenen. Deze truc gaat echter ten koste van de zorgvuldigheid. Wat je niet ziet, hoort, voelt of ruikt vullen de hersenen zelf aan. Het gevaar dat hierin schuilt is dat we door deze manier van waarnemen gevoelig zijn voor misinterpretaties. Dat maakt ons vatbaar voor hallucinaties, waaronder het horen van stemmen. Op angstige momenten gaan de hersenen nog meer aanvullen; angst zet altijd aan tot hallucineren.

Miscommunicatie
We zijn geneigd alles te geloven wat we zien of horen. Je hoort het, dus het is er. Dat het geluid er niet is, maar alleen door jouzelf wordt waargenomen door een te snelle conclusie van de hersenen is voor de één een eye-opener, voor de ander niet te beseffen. Begrijpelijk, want, hoe complex wordt het leven als je niet kunt vertrouwen op je eigen ogen en oren?

Gehoorproblemen
Recent hebben we gekeken naar wat er gebeurt als de informatie afkomstig uit de zintuigen vermindert. Wat blijkt? Mensen met gehoorproblemen horen veel vaker stemmen en andere geluiden die er niet zijn dan mensen zonder gehoorproblemen. De hersenen vullen het tekort aan zintuiglijke waarneming zelf aan. Stemmen worden vaak geassocieerd met schizofrenie en andere psychiatrische aandoeningen, maar gehoorverlies heeft daar ook veel invloed op blijkt nu uit nieuw onderzoek.

Taboe doorbreken
Persoonlijk wil ik graag dat het ‘stemmen horen’ bespreekbaar wordt en dat mensen zich realiseren dat het menselijk brein in staat is tot hallucineren. Natuurlijk wil ik ook betere behandelingen, maar voor nu, en zeker voor Brain Day, zou ik graag willen dat we beter met elkaar kunnen praten over hallucinaties. Want waarom kun je wel praten over oorsuizen, maar veel moeilijker over het horen van stemmen? Het werkingsmechanisme erachter is hetzelfde!

Voor het hele programma: www.brainday2015.nl