Spieren en spelen

Veelal worden spieren geassocieerd met sport. Het is een volgende stap in de evolutie. Na eerdere periodes waarbij overleven en voortplanten centraal stonden, lijken we spieren nu louter te gebruiken voor recreatieve doeleinden. Ieder weekend rennen miljoenen Nederlanders voor hun plezier rond op een veld of in een zaal, en vaak tegelijkertijd ook nog achter een bal aan. In dit hoofdstuk kijken we hoe (amateur-) voetballers in het weekend buiten tegen een balletje trappen, puur recreatief, om de spieren aan het werk te zetten en enigszins in vorm te blijven na een drukke werkweek.

[…]

Zo recreatief als de sport is, zo recreatief gaan veel mensen er ook mee om. Dat is onnodig en onhandig. Je spieren verdienen beter. Fitheidspiramide Sportarts Niels Wijne ziet het al jaren met lede ogen aan. Hij begeleidt sinds 1998 topsporters, voornamelijk in het voetbal (hij is teamarts van Ajax en werkte ook bij FC Utrecht en de KNVB) maar ook in het basketbal en diverse vechtsporten.

‘Bij veel amateurverenigingen trainen voetballers maximaal twee keer per week anderhalf uur en spelen ze eens per week een wedstrijd,’ vertelt hij. ‘Maar juist die groep komt advies vragen over krachttraining, pillen, supplementen en geprepareerde shakes voor tijdens de rust of na de wedstrijd. Terwijl ze een uur na de wedstrijd achteloos tien bier naar binnen gieten. Het lijkt wel of ze bij de bouw van wat ik de “fitheidspiramide” noem alleen met de top bezig zijn, met uitsluitend oog voor de laatste 5 procent om beter te worden. Terwijl de onderkant van die piramide, de basis, wordt genegeerd. Maar die is veel belangrijker!’

De piramide van Wijne ziet er als volgt uit: een stevige fundering van spieren en lichaamsbouw door duurwerk, gezond eten en herstel, via krachttraining, sport-specifieke training en extra techniek, oplopend in het midden tot de laatste 5 procent in de punt van de piramide, waar bijvoorbeeld speciale schoenen, een uitgebalanceerd dieet, preparaten of extra vitamines net een paar procent verschil kunnen maken, met name in de top. Opmerkelijk genoeg blijkt dat naarmate het niveau van een speler naar beneden gaat, de piramide omgekeerd evenredig op z’n kop wordt gezet: de aandacht verlegt zich bij amateurspelers wat hun lichamelijke fitheid betreft meer naar randzaken als nieuwe schoenen, energydrinks of supplementen, terwijl de trainingsarbeid, de rust en de verzorging van de spieren en het lichaam steeds meer worden verwaarloosd.

[…]

‘Ik ben een groot voorstander van functionele training,’ zegt Wijne. ‘Spieren trainen door de sport bij een bepaalde intensiteit gewoon uit te voeren. Natuurlijk maakt krachttraining in een sportschool je buikspieren heus sterker, maar niet belastbaar genoeg om te kunnen voetballen. Het gaat om een combinatie van pure krachttraining die je sterker maakt en functionele training die je beter maakt. Als je veel voetbalt en oefent op afwerken op doel, ga je dat vanzelf adapteren. Dát is de beste training. Maar dat is zwaar en kan niet de hele dag, dus daarbij moet je laveren tussen kracht en functioneel, zonder dat je overbelast raakt.’

Soms gaat het toch mis tijdens de bewegingen op het voetbalveld. Misschien omdat je de avond ervoor hebt doorgezakt of omdat je in een overvol seizoen juist te weinig rust en herstel hebt genomen. De befaamde voetbalblessures zijn niet de Big Five, maar een Fabulous Four. Daar zitten maar twee echte spierblessures tussen: de hamstring en de lies. Kwetsuren aan knieën en enkels maken de top-vier compleet.

[…]

Een goede trainer moet heel specifiek zijn trainingen afstemmen op zijn groep: hoelang duurt het seizoen nog? Zijn er nog minder belangrijke wedstrijden waar spelers rust kunnen nemen? Wanneer is de cruciale kraker of finale en moet iedereen er staan? De ene training is dan ook de andere niet. Voor Niels Wijne is het begrip ‘trainen’ daarom te algemeen. ‘Een uur video-analyse is ook training,’ zegt hij. ‘Niet belastbaar voor je gewrichten, maar wel voor je brein. Dat moet je uit elkaar houden. En een tactische training om bijvoorbeeld spelsystemen erin te slijpen, is minder belastbaar voor je spieren omdat het spel steeds stilligt als de trainer iets uitlegt. Een partijtje drie tegen drie daarentegen is voor je spieren veel belastender. Daarnaast heb je trainers met verschillende opvattingen: veel lopen of juist veel oefenen met de bal; veel tactisch trainen of juist veel op kracht trainen; korte, inspannende trainingen doen of juist uren bijslijpen op het veld. Elke speler reageert daar ook anders op, en ze hebben allemaal wel kleine pijntjes die behandeld moeten worden, want iedereen wil spelen.’

—

Meer weten over trainen en blessures, maar ook over alle andere aspecten van ons veelzijdige spierenstelsel? Je leest het in De gespierde mens!