Amsterdam, 21-4-2017

Geuzendochter: Kiste Trui

Zoals vaker bij Lidy: het boek was er opeens, als plan, zich ontvouwend. Niet met bombarie aangekondigd. Maar als een stil project. Of zoals ze mij vanochtend sms’te: als een trui waar ze in alle stilte lang aan breit.

We hebben er de afgelopen jaren wel eens over gepraat. Nooit heel lang, nooit werkelijk indringend. Ik moet eerlijk bekennen dat ik soms wat moeite had me een voorstelling te maken van die roman over de slag op de mokerhei. Ik begreep niet helemaal wat Lidy bewoog. Zo’n ouwe slag, nooit interessant genoeg bevonden om een voorname historische gebeurtenis te worden, dat Hollandse platteland, waar zit het avontuur, vroeg ik me af?

Toen ik vanochtend nog eens door de digitale versie bladerde viel me op hoe logisch de keuze voor dit boek is, hoezeer het onderwerp ook bij Lidy hoort.

Ze zegt het zelf in interviews: het is het gebied waar ze vandaan komt. De plek waar ze altijd langs fietste op weg naar school: het witte huisje aan de rijksweg op weg naar het buitenzwembad de Plasmolen – ‘Zware nood’.

‘Het is verbluffend hoe je als kind een woord, een gebaar of zelfs maar een oogopslag in je geheugen opbergt en kennelijk klaarlegt om later, ergens in de loop van je leven, aangeraakt te worden, zonder dat je het belang of het gewicht van het gebeurde op het geëigende moment beseft.’

Ze keert met dit boek terug naar het landschap van haar jeugdjaren nadat ze dat eerst ontvluchtte zoals Kiste Trui dat ook wilde en hier komt nog een citaat (omdat het ook iets over de schrijver Lidy zegt): ‘Als kind droomde ik van oneindige verten. Ik wilde weg van het dorp. Ik hunkerde naar vrijheid, naar avontuur en span- ning. Het was niet uit haat. Ik had het dorp en zijn mensen lief, maar het was me te klein, te benauwd. Ik was bang dat het dorp me zou vasthouden, me zou neerdrukken op de eigen grond en me zou verhinderen mijn vleugels uit te slaan.’

Lidy is Kiste Trui niet. Zij vertrok terwijl Kiste Trui haar leven doorbrengt in Mook. Toch is Kiste Trui een Lidyaanse vrouw.

• Vergelijk Sonja Prins: eigenzinnig, intellectueel, zonderling, eenzaam. Vrouwen die worden uitgespuwd door de geschiedenis: gekleineerd, apart gezet.
• Lidy heeft eerst voor de bestaande Sonja Prins een monument gebouwd. En nu voegt zij aan de Nederladse volksgeschiedenis een heldin toe. Een fictieve, maar o zo denkbare. Want …….
• Kiste Trui is in haar onverzettelijke speurtocht, haar wens tot begrijpen en overstijgen van haar eigen geschiedenis, haar trouw aan de mensen in haar omgeving een ware heldin. Hoe zonderling uiteindelijk ook, een moedige feministe avant la lettre

Het boek bevat nog een element dat zich al veel eerder in Lidy’s werk heeft aangekondigd. Anne Vondelingprijs 2002: Van onze verslaggeefster. Verhaalt van de Fortuynrevolutie.

Zij is daarin – zeker voor een parlementaire journalist van een links-georienteerde krant – buitengewoon kritisch over de parlementaire en en journalistieke elites. Het onterechte dedain jegens de verontruste burgers, het zogenaamde klootjesvolk. De ploeteraars, …..

Ik herinner mij dat wij discussies hadden

In haar hele journalistieke carrière zit een grote en diep gewortelde betrokkenheid bij de levens van gewone mensen wiens verhalen meestal niet de koppen van kranten halen. Ze is – ondanks dat ze de politiek lang heeft verslagen en leiding heeft gegeven – denk ik ook altijd een verslaggeefster geweest van het leven van de gewone man.

In de Geuzendochter brengt ze de 6^e eeuwse ploeterende, godsvrezende, onderdrukte gewone man in beeld. En dat doet ze met een groot mededogen. Niet sentimenteel maar feitelijk, bijna journalistiek en met grote historische nauwkeurigheid.

Tekort: geen samenraapsel van haar ervaringen en eerdere opvattingen.

Het boek heeft deze introductie eigenlijk niet nodig. Het staat op zichzelf.

Met dit boek is Lidy als een oorspronkelijke verhalen verteller opgestaan.

• strak gecomponeerd
• recht op haar doel af
• prachtig geschreven
• een eigen dorp, gemeenschap, eigen wereld geschapen – die vagelijk doet denken aan de onze (universeel) – maar vreemd, magisch en nieuw is.

De fabel van Prana